Formulering van onderzoeksvragen

Als we op zoek gaan naar antwoord zullen we eerst vragen moeten stellen. Deze constructie kan allerlei vormen hebben. Denk aan interviews, student cases en onderzoeksbedrijven. Maar ook in ons dagelijks leven zijn we gedurende de dag vaak bezig met het oplossen van problemen en het zoeken naar informatie. In ons (onder)bewustzijn maken we gebruik van vraagstelling om aan ons antwoord te komen. In welke situatie de vraagstelling ook plaatsvindt, het is van essentieel belang dat de formulering van onderzoeksvragen juist is zodat je snel aan het juiste antwoord komt. Waar moet je op letten bij formulering van onderzoeksvragen? 5 tips bij formulering van onderzoeksvragen.

Elke vraag bevat één onderwerp

Tijdens het formuleren van een onderzoeksvraag concentreer je je op één onderwerp. De respondent kan op deze manier niet in verwarring raken. Verschillende onderwerpen kunnen leiden tot verwarring en een onduidelijk antwoord. Enkele voorbeelden van vragen met meerdere onderwerpen:

• Wanneer vertrek je naar Zuid-Afrika en heb je al gedacht aan de verplichte inentingen?
• Weet jij wanneer het trainingskamp begint en het Oktoberfeest in Amsterdam?
• In hoeverre beoordeel je iemand bij de eerste ontmoeting op uiterlijk en hoe denk je dat anderen daar bij jou over denken?

Korte maar ‘open’ vraagstelling

Overbodige woorden zijn onnodig. De formulering van onderzoeksvragen moet kort, bondig en duidelijk zijn voor je respondent. De kernvraag moet direct duidelijk zijn en hoeft niet ingepakt te worden met mooie woorden. Dit is vooral van belang bij mondelinge vraagstellingen. Denk er bij schriftelijke vraagstellingen aan dat de vraag grammaticaal juist en eenvoudig is voor de respondent. Daarnaast is een ‘open’ vraagstelling wenselijk. Je wilt immers een antwoord verkrijgen bij de respondent met het liefst een gedetailleerde onderbouwing. Probeer je vraag dusdanig te formuleren dat de respondent niet alleen met ‘ja’ of ‘nee’ kan antwoorden.

Voorkom sturende vragen

Een sturende vraagstelling kan zorgen voor meer subjectiviteit bij de respondent. Hij of zij kán worden beïnvloedt in zijn of haar antwoorden als de vraag ‘sturend’ is geformuleerd. Enkele voorbeelden van sturende vragen:

• Wesley Sneijder speelde een goede wedstrijd, hé?
• Vind jij ook niet dat de pensioensleeftijd veel te hoog is?
• Hij zou zichzelf moeten schamen voor zijn gedrag van gisteravond, toch?

Zorg voor een logische structuur

Interviews, vragenlijsten en andere onderzoeksmethoden waarbij onderzoeksvragen geformuleerd worden kennen vaak een logische structuur. De opbouw van de vragenlijst moet zorgvuldig bepaald worden. Denk na over volgordes en opvolgende vragen. Verschillende onderwerpen moeten in elkaar overlopen. Zorg er tevens voor dat je respondent door de vragenlijst wordt genavigeerd. Geef aan wat je van de respondent verwacht en wat zij van jou kunnen verwachten.

Doe je huiswerk

Misschien had deze tip met betrekking tot formulering van onderzoeksvragen wel als eerste vermeld moeten worden. Het is zo belangrijk dat je je verdiept in het onderwerp en je respondent(en). Zorg dat je alle ‘ins and outs’ van je onderwerp kent zoals het laatste nieuws, geschiedenis-feiten en belangrijke personen. Breng daarnaast zoveel mogelijk informatie over je respondent(en) in kaart. Demografische gegevens, sociale gegevens etc. Als je weet wíé je respondenten zijn is het gemakkelijker om je vragen te formuleren.

Conclusie

Als we op zoek gaan naar antwoorden zijn er wel degelijk trucs om deze zo snel en goed mogelijk te ontvangen. Onthoud ten alle tijden dat je onderzoeksvragen slechts één onderwerp bevat. Hoe specifieker de vraag hoe beter. Denk van tevoren na over de structuur van je vragenlijst bij het formuleren van de vraagstelling. Een goede vraagstelling kent een open einde zodat de respondent niet enkelzijdig met ‘ja’ of ‘nee’ kan antwoorden. Probeer degene die je ondervraagt niet te beïnvloeden middels ‘sturende vragen’. Tot slot, doe je huiswerk en bereid je goed voor. Kennis en knowhow kunnen je helpen tijdens je gehele onderzoek.

Meer tips voor je onderzoek?